Yumurtlama Bozuklukları

Ergenliğe girişle birlikte normal şartlar altında genç kızlarda ayda bir kez yumurtlama gerçekleşmektedir. Bu yumurtlama işlemi sonucunda da kadınlarda adet görme ve gebe kalabilme fonksiyonları yerine gelmektedir. Bu bağlamda kadından kaynaklanan kısırlık sorunlarında en sık karşılaşılan sebeplerden birisi de yumurtlama bozukluklarıdır. Bir çiftin doğal yolla bebek sahibi olabilmesi için kadının yumurtalıklarında yumurtlamanın düzenli olarak gerçekleşmesi gerekmektedir. Kadında yumurtlamanın düzensiz aralıklarla olması ya da hiç yumurtlama olmaması durumu yumurtlama bozukluğu olarak ifade edilmektedir. Yumurtlamanın düzensiz gerçekleşmesi sık rastlanan bir durumdur ve bu tür vakalarda doğal yolla gebelik elde edilebilmesi zordur. Ancak hiç yumurtlama olmaması durumu çok daha nadir olarak görülür ve doğal yolla gebelik mümkün olmamaktadır. Bu sebeple kısırlık şikayetiyle doktora başvuran kadınlarda öncelikle yumurtlama fonksiyonları detaylı olarak incelenmektedir.

Yumurtlama bozuklukları nedenleri nelerdir?

Yumurtlama kadınlarda beyinde hipofiz bezinde salgılanan hormonların etkisiyle gerçekleşen bir durumdur. Bu sebeple kadının sağlıksız yeme, içme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam sürmesi, psikolojik durumu ve fiziksel bazı rahatsızlıkları yumurtlama düzeninin bozulmasına sebep olabilmektedir. Bu bağlamda yoğun stres, psikolojik travmalar, ağır egzersizler, ani ve fazla kilo kaybı, obezite, beslenme bozuklukları kadında yumurtlama bozukluğuna sebep olabilmektedir. Bununla birlikte bazı kronik rahatsızlıklar, yumurtalıklarda çoklu kist oluşumu (Polikistik Over Sendromu), beyinde hipofiz bezi ile ilgili sorunlar, Prolaktin hormonunun yüksek olması, Turner sendromu, yumurtalık tümörleri de yumurtlama bozukluğu sebeplerindendir. Kadında hiç yumurtlama olmaması durumu ise beyinde hipofiz bezi ile ilgili sorunların varlığına, genetik problemlere veya menopoza girişe bağlı olabilmektedir.

Yumurtlama bozukluğu belirtileri nelerdir?

Kadının adet kanamalarının düzensiz aralıklarla gerçekleşmesi ve vücutta normal dışı tüylenme meydana gelişi yumurtlama bozukluğuna işaret olabilmektedir. Bunun dışında düzenli olarak korumasız cinsel ilişki yaşayan bir kadının gebelik elde edememesi durumunda da yumurtlama bozukluğundan şüphe edilebilmektedir.

Yumurtlama bozukluğu tanısı nasıl konur?

Yumurtlama bozukluğu olduğundan şüphe eden kadın doktora başvurduğunda, ultrasonografi yöntemi ile yumurtlama olayı ve yumurtanın büyümesi takip edilir. Bununla birlikte adetin 21. günü kanda progesteron hormonu değerlerine bakılır ve elde edilen değer 3 ng/ml’den düşükse yumurtlama olmadığı anlaşılır. Ayrıca yumurtlama olduğunda kadının vücut ısısının yarım derece arttığı bilindiğinden, adetin 13. ve 15. günlerinde vücut ısısına bakılır. Bunların dışında yumurtlama günlerine yakın günlerde (18. Gün civarında) idrarda Luteinleştirici Hormon değerlerine, tükürükte östrojen değerlerine bakılır.

Yumurtlamayı düzenlemek için hangi tedaviler uygulanır?

Yumurtlama düzenleyici tedaviler seçilirken genellikle yumurtlama bozukluklarına sebep olan etkeni ortadan kaldırma odaklı bir yön çizilmektedir. Çoğunlukla hormon ilaçları verilerek hormon salgılarının dengelenmesi sağlanır ve yumurta büyütücü ilaçlar kullanılır.  Bu düzlemde Klomifen Sitrat kullanılarak yumurtalıklarda Folikül Uyarıcı Hormon seviyesi artırılır ve yumurtlama sağlanmaya çalışılır. FSH yumurtalıklarda yumurta gelişimini uyarır ve 6 ay süre ile üzenli olarak kullanıldığında % 80 ihtimalle düzenli yumurtlama gerçekleştirilmiş olur. Bu ilacın kullanımıyla yumurtaların büyüme evreleri izlenir, yumurtalar yeterince büyüdüğünde yumurta çatlatma iğnesi yapılır ve sonunda aşılama ile gebelik elde edilebilir. Tüm bunlara ek olarak altını çizmekte fayda vardır ki; aşırı kilolu olmak çok yüksek oranda yumurtlama düzensizliklerine sebep olmaktadır. Bunun için vücudundaki yağ oranı, kas oranından daha fazla olan kadınların uzman bir diyetisyen eşliğinde kilo vermesi hem yumurtlamanın düzene girmesi hem de tüm uzuvlarının işlevlerini daha iyi yerine getirebilmesi için önemlidir. Vücut kitle indeksi normale dönen kadınların yumurtlama bozukluklarının önemli ölçüde düzeldiği bilinen bir gerçektir.

Gebelik istemeyen hastalarda yumurtlama bozuklukları nasıl tedavi edilir?

Yumurtlama bozukluğu kadınlarda sadece gebeliği engelleyici bir sorun değildir. Aksine yumurtlama bozukluğu kadında adet düzensizliği, aşırı tüylenme gibi sorunlara da yol açabilmektedir. Bu sorunların ortadan kaldırabilmesi için mutlaka tedavi gerekmektedir. Bu tür vakalarda genellikle doğum kontrol hapları, adet düzenleyici hormon ilaçları kullanılır ve var olan fazla tüyler için de epilasyon gibi yöntemlere başvurulmaktadır. Bunlara ek olarak da kadının aşırı yağlı, tuzlu hazır gıdalardan uzak durması, bol sıvı tüketmesi ve egzersizi yaşamının bir parçası haline getirmesi yumurtlamanın düzene girmesine yardım edecektir. Zira aşırı kilo, vücutta dengesiz yağ depolanması yumurtlama bozukluğunun sebeplerindendir.