Gebelik Nedir, Takibi Nasıl Yapılır?

Kadın üreme hücresi olan yumurta ile, erkek üreme hücresi olan spermin kadın üreme organı olan kanallarda karşılaşması ile spermin yumurtayı döllemesi neticesinde bebeğin oluşması durumuna gebelik denmektedir. Fizyolojik bir olay olan gebelik sürecinde tüm vücut sistemleri etkilenir. Bu yüzden gebelik takibi yani doğum öncesi sürecin değerlendirmesi çok önemli bir konudur.

Kadının gebe kalması için en uygun zaman, iki adet kanamasının arasına rastlayan günlerdir. Bu dönemde kadının yumurtalıklarından bir tek yumurta atılır ve bu yumurta hücresi iki gün yaşar. Bu yumurtlama olayının yaşandığı gününün 3 gün öncesi ve 2 gün sonrasında kadın gebe kalabilir.

Cinsel ilişki esnasında erkek tohum hücreleri spermler kadının haznesine boşalarak rahim içine doğru hareket ederler. Bu hareket sırasında tüplerde kadının yumurtasıyla karşılaşırlar. Sperm hücrelerinin içlerinden bir tanesi yumurtayı döllemeyi başarır. Spermlerin kadın vücudunda canlı kalabilme süreleri yaklaşık olarak 3 gündür. Bu yüzden yumurtlama sürecinde bir daha cinsel ilişkiye girilmese bile canlı kalabilen sperm sayesinde yumurta döllenebilir.

Erkeğin sperm hücresi tarafından döllenen yumurta değişmeye başlar ve tüplerde ilerleyerek 5 ila 6 gün içinde rahmin iç tabakasına yerleşir ve burada gelişimine devam eder.

Döllenmiş ve rahmin içine yerleşmiş yumurta sebebiyle adet görme olayı yaşanmaz. Artık gebelikle ilgili değişiklikler yaşanmaya başlar. Bu değişikliklerden bahsetmek gerekirse rahim yumuşar ve her geçen gün daha da büyüme gösterir.

Gebeliğin kısaca tanımlamasını yaptıktan ve gebeliğin oluşumundan bahsettikten sonra gebelikteki en önemli konuya geçebiliriz. Bu konu, gebelik takibidir. Anne adaylarının ya da anne olmaya hazırlanan kadınların en çok merak ettiği; ‘’gebelik takibi nasıl yapılır?’’ sorusunun yanıtını yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Gebeliğin başından doğum sonrasına kadar anne ve bebeğin durumunu değerlendirmek, bu değerlendirme ile ilgili olarak anne-babayı bilgilendirmek, anne ve bebekle ilgili olası problemleri önlemek ya da saptamak amacıyla yapılan muayeneler; gebelik takibi olarak adlandırılmaktadır.

Aslında en doğru olan çiftlerin gebelik planladığı zaman muayenelere başlamasıdır. Çünkü gebelik öncesi anne adayındaki gebelik veya farklı bir konudaki sorunların varlığı incelenir. Ön muayene ile gebeliğe hazırlık için vitamin veya gerekirse başka ilaçlar verilir, anne ve baba gebelik süreci ile ilgili bilgilendirilir. Bu sayede sağlıklı bir gebelik sürecine girilmiş olur.

Gebeliğin planlanması durumunda yapılacaklar:

Gebelik oluşumu öncesinde doktora önerisi ile anneye çeşitli tahliller yapılır ve bu tahlillerin sonuçlarına göre gebelik açısından meydana gelebilecek riskler önlenmeye çalışılır. Annede anemi varsa bu tahlillerle saptanıp gebelikten öncesi bu problem çözümlenmeye çalışılır. Kızamıkçık vb. enfeksiyon hastalıklarını anne adayının gebelik öncesinde geçirip geçirmediği saptanmaya çalışılır ve kadın kızamıkçık hastalığını geçirmemişse eğer bu hastalığı gebelik süresinde geçirmemesi adına oldukça dikkatli olması gerekir. Bunun nedeni de gebelik döneminde kızamıkçık enfeksiyonu geçirmek bazı problemlere sebep olabilir. Anne adayı fazla kiloya sahipse gebelik öncesi kilo vermesi tavsiye edilir. Anne adayında şeker hastalığı mevcut ise gebelik öncesinde kan şekeri düzenlenmeye yönelik tedavi uygulanır. Anne adayına ilaç, sigara ve alkol kullanımı ile ilgili uyarılar yapılır. Gebelik planlayan bütün kadınlara folik asit vitamini kullanımına başlanır.

Gebeliğin durumuna göre değişme gösterse de doktor anne adayını hemen hemen ayda 1 muayene edecek ve değerlendirecektir. Her doktor muayenesinde annenin tansiyonu ve kilosu ölçülür. Gebelikte kilo alımı değerlendirilir. Bazı gebelik aylarında anne ve bebek açısından yapılması gerekli tahliller vardır. Bu tahliller doktorun belirttiği süreç içerisinde yapılmalıdır. Tahlil sürecini geçirmemeye ve unutmamaya özen gösterilmelidir.

Bebeğin kilosunun bulunduğu aya göre normal olup olmadığı ultrason ile değerlendirilir. Bebekte anomali varlığı da ultrason ile araştırılır. Özellikle gebelikte 5. ayın sonunda anne adayı ayrıntılı ultrasonografiye yönlendirilir.

Doğuma yaklaşılan süreçte yapılan muayenelerde annenin doğum yolu ve kemik yapısı vajinal muayene edilerek bebeğin duruşu ve kilosuna göre; normal doğumun olup olmayacağı durumu için ortalama bir tahmin yapılır. Bu afaki bir tahmindir. Normal doğum konusunda kesin bir garanti verilemez. Bazen bebek ters durabilir ya da başka nedenler gerçekleşir ve normal doğum planlandığı halde doğum sezaryen ile gerçekleştirilir.

Anne adayına gebelikte rutin multivitamin desteğini önerilmemektedir. Sadece beslenme sorunu olanlara veya vejetaryen multivitamin hapları verilir. Gebelikte ilaç kullanımı konusunda doktorun bilgisine muhakkak danışılmalıdır.

Anne adayının hepatit (sarılık) geçirip geçirmediğini saptamak için HBsAg tahliline bakılır. HBsAg (+) ise, doğumda bebeğe geçme riskini önlemek amaçlı doğum sonrası bebeğe hiperimmünglobulin ve aşı yapılmalıdır bu aşı doğumdan sonraki 2 ve 6. aylarda tekrarlanmalıdır. HBsAg (-) olan anne adayları da hepatit (sarılık) hastalığına karşı koruyucu olarak hepatit B aşısı yaptırmalıdır.